Kwartsstof is een niet te onderschatten gevaar voor werkers in de bouw en installatiesector. De (onzichtbare) stofdeeltjes die vrijkomen bij het boren in steen en beton kunnen leiden tot onomkeerbare longziekten als longfibrose (sillicose) en longkanker.
Bij het bewerken van kwartshoudende bouwmaterialen moeten werkgever en werknemer maatregelen nemen om blootstelling aan stof te verminderen. De laatste jaren zijn er door fabrikanten en leveranciers van handgereedschappen veel nieuwe en verbeterde beheersmaatregelen ontwikkeld om blootstelling aan stof te verminderen, met name op het gebied van stofafzuiging. In sommige gevallen wordt stof voldoende afgezogen, bij andere bewerkingen is adembescherming nog steeds noodzakelijk.
Veel overschrijdingen grenswaarde in de bouw
Uit blootstellingonderzoeken die o.a. in opdracht van Stichting Arbouw zijn uitgevoerd, is gebleken dat concentraties kwartsstof bij verschillende bewerkingen al in een kort tijdsbestek enorm hoog oplopen. Volgens TNO wordt in de bouw de grenswaarde vaak overschreden. De boete voor het overschrijden van de grenswaarde kan hoog oplopen. Dit geldt voor situaties waarbij geen enkele maatregel is genomen om blootstelling te voorkomen, zoals stofafzuiging of verneveling met water. De boete kan lager uitvallen voor kleine bedrijven. Ook de boete voor zzp’ers is lager als ze de grenswaarde overschrijden.
Ons eigen gedrag grootste risicofactor
We weten dat asbest en kwartsstof gevaarlijk zijn. Maar ook al zijn we volledig op de hoogte van alle risico’s, regels en methoden en middelen om veilig te werken, toch doen we dat laatste niet altijd. Waarom eigenlijk niet en hoe beïnvloeden we bijvoorbeeld opdrachtgevers en werknemers? Volgens prof. dr. Rick van Baaren, hoogleraar Gedragsbeïnvloeding & Maatschappij aan de Radboud Universiteit Nijmegen, vormt ons eigen gedrag een groot risico. Als je weet dat asbest en kwartsstof dodelijke ziekten kunnen opleveren dan zul je je gedrag daarop moeten aanpassen. Dat betekent dat je de idee 'dat moet toch kunnen' in je werksituatie volledig moet uitbannen.
