[PROJECT] Bijzondere asbestinventarisatie van gebouw met monumentale status

Asbestinventarisatie en -sanering van de ‘Apenrots’ van Herman Hertzberger, is zeker geen alledaagse klus gezien de omvang, revolutionair ontwerp en behoud van monumentaal karakter.

Het voormalig hoofdkantoor van Centraal Beheer in Apeldoorn ontworpen door architect Herman Hertzberger, krijgt een tweede leven. Het iconische pand, dat in 1972 werd gerealiseerd bestaat uit 56 kubussen, die het pand de bijnaam 'De Apenrots' opleverde. Woningbouw is de belangrijkste bestemming in het exploitatieplan van de nieuwe eigenaar. Maar voor het zover is moet er nog van alles gebeuren waaronder het verwijderen van asbest, dat wordt uitgevoerd door RPS. “Het is allesbehalve een standaard asbestinventarisatie en -saneringsproject. Zo’n monumentaal pand brengt de nodige uitdagingen met zich mee”, weet Bart van Hoek van vastgoedontwikkelaar Certitudo Capital.

Technisch projectleider Bart van Hoek van vastgoedontwikkelaar Certitudo Capital met op de achtergrond de ‘Apenrots’.

Verborgen asbest
Want, waar begin je? Kies je voor destructief onderzoek, voorheen type B, dan beschadig je de monumentale delen onherstelbaar. De asbesttoepassingen die niet direct zichtbaar zijn, zoals in de fundering of constructie van een gebouw, kunnen immers alleen met aantasting van de bouwkundige integriteit worden opgespoord.
“We knippen het totale asbestinventarisatieproject daarom in delen op”, verklaart Bart. “Met RPS en asbestsaneringsbedrijf Heezen overwegen we voortdurend de te nemen stappen om tot een totaalbeeld te komen. In samenspraak met de architect organiseren we ontwerpsessies hoe het één het best met het ander te verenigen. We willen het pand straks het huidige industriële karakter blijven geven.”

Monumentaal asbest
Omdat de asbestsanering nauw verweven is met de monumentale status, is er voortdurend overleg met de Rijksgebouwendienst. Bart: “Als je het bouwbesluit gaat toepassen, dan vernietig je heel het monument. Dus kijk je samen hoe de regelgeving hier op toe te passen. Wellicht kunnen we zaken laten zitten, of anders interpreteren. Zo weeg je met elkaar zorgvuldig af hoe het pand de komende veertig jaar toekomstproof te maken met behoud van de monumentale status”, aldus de projectleider.
Eén van de uitdagingen om het monumentale karakter overeind te houden, ligt bij de kozijnen. Er is een unieke galerij gecreëerd met monumentale, houten kozijnen die de architect het liefst in het toekomstig ontwerp overeind houdt. De beglazingskit bevat echter asbest. “De toekomstige bewoner wil zo’n kozijn kunnen schilderen en kitten, dus moet je dat ook schoonmaken. Dat betekent wel dat je in je begroting hoger uitkomt”, weet Bart.
Het resulteert soms in een spanningsveld met de architect. “Als je de architect aan het werk laat krijg je heel mooie dingen. Maar als ontwikkelaar wil je ook een realiseerbaar project. Dan zijn er straks zaken die uit kostenoverweging anders uitgevoerd moeten worden.”

De unieke galerij met monumentale, houten kozijnen.

Amosiet
Wat voor soort asbest vindt RPS zoal in de Apenrots? Dat is allereerst hechtgebonden asbest. Vooral toegepast bij ruim tienduizend stelplaatjes in het gebouw. Deze stelplaatjes bevinden zich onder meer tussen de vloerdelen, de staanders en liggers van de prefab betonnen constructieonderdelen.
Verder zijn er destijds niet-hechtgebonden asbesttoepassingen gebruikt. Zoals in de brandscheidingen op zo’n 27 locaties, het amosietboard boven de deuren en in de kozijnen. Ook is er bitumen aanwezig in de kruipruimtes en onder de vloerbedekking, met name op plekken waar keukens en pantry’s hebben gezeten. Het pand stamt immers uit een periode waarin veel covinyl is toegepast

Planning
Bart legt uit dat het plan van aanpak zo is ingedeeld dat het niet-hechtgebonden asbest eerst gesaneerd wordt. “Daarmee creëren we een veilige situatie voor vervolgonderzoek. Uit de resultaten van de kleef- en luchtmonsters bleek dat er geen actueel risico is in het pand. Daarnaast is het asbest zo ingekaderd dat de omvang van de verontreiniging exact in beeld is”, aldus Bart.
Inmiddels heeft er een sanering plaatsgevonden en zijn de sloopwerkzaamheden in volle gang. RPS ziet erop toe dat de zaken goed worden opgebouwd en afgevoerd. RPS analyse voert de eindcontrolemetingen uit. Als alles volgens planning verloopt, zal er in de loop van dit jaar nog gestart kunnen worden met de bouw van de modelwoningen.

Impressie toekomstig Hertzberger Parc.